Soru:
İşlenmemiş domateste bulunan likopenden daha fazla yararlanılamaz mı ?

Cevap:
Günümüzde belirli genlerin klonlanması yöntemiyle istenen renkte, likopen ve kemferol bakımından zengin domates elde edilebilir.Bu imkanlar ışığında domatesin sağlık açısından daha yararlı hale getirilme ihtimali de ortaya çıkmıştır.

Soru:
Yetiştime şartları ve agronomik düşünceler.

Cevap:
Domatesin içindeki antioksidanlar ısı, ışık ve yetiştirme metotları gibi çevresel faktörlerden etkilenir. Örneğin likopenin biosentezi için 12-32 C sıcaklık gerekir. Isısal şartlar bu limitilerin dışına çıktığında ise biosentez işlemi durur. Isının E,C vitaminleri ve fenollere etkisi şu anda tam olarak netlik kazanmamıştır.
Eğer çevre sıcaklığı optimum ise ( 22-25 C ) ve ortamdaki ışık yeterli ise likopen oluşumu hız kazanır ancak aşırı güneş ışığı bu durumu olumsuz etkiler. Ortamda güneş ışığı fazla ise ve bitkiler meyvelerini koruyacak kadar sık ise likopen biosentezi olumsuz etkilenmez. Likopenin tersine C vitamini ve fenolik bileşikler güneş ışığından olumlu yönde etkilenir. E vitamininin güneş ışığından nasıl etkilendiği konusunda ise yeterli bilgi bulunmamaktadır.
Bitkiyi sulamanın antioksdan gelişine etkileri hakkındaki veriler az ve çelişkilidir. Ancak kesin olan şey su azlığı domatesteki C vitamini oluşumunu arttırır ( aynı şekilde brix ve asitlikte artar ).
Gübrelemenin antioksidan gelişimine etkisi kompleks ve eldeki veriler henüz yetersizdir. Gübredeki potasyum için yapılmış çalışmalar potasyum eksikliğinin likopen oranını azaltacağını göstermiştir. Domates meyvesinin renginde belirli bir şekilde renk bozukluğu saptandığında fazla miktarda ( > 800 kg/ha ) potasyum kullanılmalıdır ancak günümüz koşullarında bu uygun gibi görünmemektedir.
Domates bitkisinin yetiştirilmesinde ve geliştirilmesinde değişik düzenleyici maddeler belirli avantajlar sağlamaktadır.Ancak bunların tarımda kullanılması için çalışmalar devam etmektedir.

Soru:
Sonuçlar

Cevap:
Domates insan sağlığı açısından yararlı olan bazı bileşenlere sahiptir. Özellikle likopen diğer gıdalardaki farklı besin öğeleri ile sinerjik etki ile faydalı olan ve sadece domateste bulunan bir maddedir. Domatesteki diğer yararlı bileşenler likopene nazaran daha az miktarlarda bulunur. Domates içindeki bu yararlı maddelerden işlenmiş veya işlenmemiş olarak faydalanmak toplum sağlığı açısından büyük önem taşır.